Decyzjami z dnia 5 września 2023 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na EURO-net sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 10 000 000 zł oraz na Jura Poland sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie karę pieniężną w wysokości 1 000 000 zł w związku z utrudnianiem przeprowadzenia przeszukania, które miało miejsce w toku postępowania wyjaśniającego, w związku z usunięciem określonych informacji znajdujących się na aparatach telefonicznych wykorzystywanych w celach służbowych oraz konwersacji na komunikatorze WhatsApp.
Z komunikatu prasowego wynika, że Prezes Urzędu w chwili obecnej prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie ustalania cen ekspresów do kawy marki Jura. W toku postępowania wyjaśniającego Prezes Urzędu uzyskał zgodę sądu ochrony konkurencji i konsumentów na przeprowadzenie przeszukania u przedsiębiorców. Pod koniec listopada 2022 r. pracownicy UOKiK za zgodą sądu i w asyście Policji przeszukali siedziby kilku spółek, w ramach postępowania wyjaśniającego dotyczącego podejrzenia niedozwolonego ustalania cen ekspresów do kawy marki Jura. W przypadku dwóch spółek, tj. EURO–net oraz Jura Poland doszło do utrudniania przeszukania – pracownicy EURO-net i Jura Poland po otrzymaniu informacji o rozpoczęciu przeszukania, usunęli wiadomości dotyczące produktów Jura z komunikatorów zainstalowanych na ich telefonach wykorzystywanych do celów służbowych. W ocenie Prezesa Urzędu mogło to utrudnić zebranie dowodów na niedozwolone porozumienie, w efekcie którego nabywcy ekspresów Jura mogli płacić drożej za te produkty.
Wskazujemy, że w sprawach praktyk ograniczających konkurencję, a także w toku postępowania wyjaśniającego i postępowania antymonopolowego Prezes Urzędu, zgodnie z art. 105n ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 1689), posiada uprawnienie do przeprowadzenia u przedsiębiorcy przeszukania pomieszczeń i rzeczy, pod warunkiem, że istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że w przedmiotowych pomieszczeniach lub rzeczach znajdują się informacje z akt, ksiąg, pism, wszelkiego rodzaju dokumentów lub informatycznych nośników danych, urządzeń oraz systemów informatycznych oraz innych przedmiotów, które mogąc stanowić dowód w sprawie. W przypadku postępowania wyjaśniającego przeszukanie można przeprowadzić wyłącznie w sytuacji, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie poważnego naruszenia przepisów ustawy, a w szczególności, gdy mogłoby dojść do zatarcia dowodów. Przeprowadzenie przeszukania wymaga wystąpienia przez Prezesa Urzędu z wnioskiem oraz uzyskania zgody sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
Mając na uwadze, że przeszukanie stanowi czynność dowodową, która głęboko wkracza w wolność działalności gospodarczej, powinno być stosowane wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, tj. wówczas kiedy informacji mogących stanowić dowód w sprawie nie można uzyskać na żądanie Prezesa Urzędu (art. 50) lub w toku kontroli (art. 105a).
Chociaż zarówno cel przeszukania, jak i kontroli jest tożsamy, tj. znalezienie i uzyskanie informacji mogących stanowić dowód w sprawie, pomiędzy przedmiotowymi czynności dowodowymi zachodzi istotna różnica. W przypadku przeszukania pracownicy UOKiK i inne upoważnione osoby podejmują działania samodzielnie, bez zgody i współdziałania przedsiębiorcy, a przedsiębiorca poddany przeszukaniu ma obowiązek jedynie je znosić, a nie aktywnie współdziałać z przeszukującym. Z kolei w przypadku kontroli kontrolowany przedsiębiorca aktywnie współdziała z pracownikami UOKiK i innymi upoważnionymi osobami w toku kontroli. Oznacza to, że pracownicy UOKIK i inne upoważnione osoby w toku przeszukania mają takie same uprawnienia, jak w toku kontroli, z tym że nie muszą polegać na przeszukiwanym przedsiębiorcy i mogą samodzielnie poszukiwać niezbędnych informacji, w tym przeglądać wszelkie materiały oraz informatyczne nośniki danych, urządzenia lub systemy informatyczne.
Przedsiębiorców przestrzegamy przed utrudnianiem przeszukania, w tym usuwaniem jakichkolwiek informacji mogących stanowić dowód w postępowaniu prowadzonym przed Prezesem Urzędu. Zgodnie z art. 106 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów uniemożliwienie lub utrudnianie rozpoczęcia lub przeprowadzenia przeszukania na podstawie art. 105n, w tym nie wykonywanie obowiązków określonych w art. 105d ust. 1 lub w art. 105e ust. 1 może wiązać się z nałożeniem przez Prezesa Urzędu na przedsiębiorcę (nawet działającego nieumyślnie) kary pieniężnej w wysokości nie większej niż 3% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.