Bardzo dużo mówi się ostatnio o budowie w Polsce elektrowni atomowej (a nawet chyba kilku). Projekty są chyba na dość zaawansowanym poziomie, jednak póki co niewiele się słyszy o ubezpieczeniach tego typu przedsięwzięć, a wyzwanie to nie lada i raczej nie do udźwignięcia dla naszych lokalnych ubezpieczycieli.
Zacznijmy jednak od tego, co na to prawo?
Zgodnie z art. 103 praw atomowego podmiot eksploatujący urządzenie jądrowe jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę jądrową. Dodatkowo, w przypadku transportu materiału jądrowego z urządzenia jądrowego, konieczne jest zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową wyrządzoną w czasie transportu.
Ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej jest w takim wypadku objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu eksploatującego za szkody jądrowe wyrządzone w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej. Ubezpieczyciel nie może przy tym umownie ograniczyć wypłaty odszkodowań.
Z kolei pojęcie szkody jądrowej obejmuje: szkodę na osobie, szkodę w mieniu, szkodę w środowisku jako dobru wspólnym – koszty zastosowanych środków mających na celu przywrócenie stanu środowiska naturalnego, jako dobra wspólnego, sprzed jego naruszenia, chyba że naruszenie jest nieznaczne. Szkoda jądrowa musi powstać lub wynikać z promieniowania jonizującego emitowanego przez jakiekolwiek źródło promieniowania wewnątrz urządzenia jądrowego lub emitowanego przez paliwo jądrowe, materiały promieniotwórcze, odpady lub materiał jądrowy, pochodzące z urządzenia jądrowego, powstałe w nim lub wprowadzone do niego, jeżeli wynikają one z właściwości promieniotwórczych tej substancji lub z połączenia właściwości promieniotwórczych z trującymi, wybuchowymi lub innymi niebezpiecznymi właściwościami takiej substancji.
Z pewnymi wyjątkami minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia obowiązkowego w odniesieniu do jednego zdarzenia, równowartość w złotych 300 000 000 SDR. SDR jest jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (tzw. specjalne prawo ciągnione, EN special drawning right). 11 stycznia 2023 kurs wymiany 1 XDR (międzynarodowe oznaczenie SDR) na PLN wynosi 5,88 PLN, to z kolej oznaczany, że wskazana minimalna suma gwarancyjna to 1 764 480 000 PLN.
Mówimy w tym wypadku o sumie gwarancyjnej dla jednej elektrowni. Zatem patrząc jedynie na poziom minimalnych sum gwarancyjnych jest oczywiste, że tego typu ryzyka są praktycznie nieubezpieczalne na polskim rynku. Zresztą, nie jest to jedynie problem Polski i dlatego na świecie powstawało kila wyspecjalizowany „atomowych puli ubezpieczeniowych”.
Więcej na temat odpowiedzialności za szkody jądrowe i dostępności tego typu produktów już wkrótce.